🐑 Świat W Latach 1860 1914

Noc Apuchtinowska Polityka rusyfikacyjna wprowadzona w Królestwie Polskim po powstaniu styczniowym przez Aleksandra Apuchtina - kuratora warszawskiego okręgu polskiego Likwidacja szkół wiejskich Ograniczenie dostępu do edukacji Kulturkampf 1871-1878Otto von Bismarck Dążenie do ograniczenia wpływów kościoła katolickiego Rugi Pruskie 1885-1890Deportacje obywateli polskich,rosyjskich i austro-węgierskich z zaboru pruskiego Paragraf o kazaniach 1871Efekt polityki kulturkampfuKara dla duchownych za krytykę władz państwowych Komisja kolonizacyjna PrusyWykupuje grunty od Polaków za zaniżoną cenę (Polacy mają się przeprowadzać wgłąb Niemiec, a Niemcy osiedlać na ziemiach polskich) Hakata Niemiecki Związek Marchii WschodniejZajmuje się germanizacjąZrzesza niemieckich urzędników, przedsiębiorców i nauczycieliPropaganda niemieckiej kolonizacjiWspieranie niemieckiego szkolnictwaKrzewienie polonofobictnych stereotypówŚledzenie działalności polskiej prasy Ustawa kagańcowa 1908 Zakaz mówienia w innym języku niż niemieckim w miejscach publicznych (chyba że 60% mieszkańców to Polacy) Strajk dzieci wrzesińskich 1901/2Chłosta w szkole 14 dzieci, które nie chciały odmawiać modlitwy po niemiecku Rodzice protestowali przed szkołąWięzienie, bo zakłócenia spokoju publicznego Nowela osadnicza 1904 Zabrania stawiania stałych budynków bez zgody władzy Wóz Drzymały Michał Drzymała chciał się osiedlić na ziemi kupionej od Niemca, ale nie dostał pozwolenia na budowę domuZamieszkał w wozie cyrkowymCodziennie przesuwał go o kilka metrówSymbol oporu wobec germanizacji „Przy Tobie Najjaśniejszy Panie, stoimy i stać chcemy” „My się rozumiemy panowie” - kto do kogo, co symbolizuje Mieszkańcy Galicji + Franciszek Józef I Autonomia za lojalność Franciszek Stefczyk Wiejskie Spółdzielnie Oszczędnościowo-Pożyczkowe Austria „polski Manchester” - jakie to miasto ŁódźCentrum przemysłu włókienniczegoSzybki rozwójWielokulturowa i wielojęzyczna społeczność Serwituty Uprawnienia nadawane chłopom, pozwalające im na korzystanie z łąk i lasów będących własnością szlachty Ludwik Wawrzyński Ideolog polskiego ruchu socjalistycznego, tworzył tajne Lasy Oporu, założył Proletariat w 1882 PPS Polska Partia SocjalistycznaStanisław MendelsonJózef Piłsudski członkiemRozłam SDKP Socjaldemokracja Królestwa PolskiegoRóża LuksemburgOdrzucenie sprawy niepodległościowej Endecja Narodowa demokracjaPrawicowe ugrupowanie polityczneRomam Dmowski założycielem SL -> PSL + rozłam 1895 Stronnictwo Ludowe1903 Polskie Stronnictwo LudoweRozłam: PSL-Lewica i PSL-Piast(prawica, Wincenty Witos) Data rewolucji w Rosji 1905 Przyczyny rewolucji w Rosji Kryzys gospodarczyStrajki robotniczePrzegrana wojna z Japonią Ochrana Tajna policja carska Krwawa niedziela W trakcie rewolucji DemonstracjeHasła rewolucyjne i antyrządoweWojsko otwiera ogień Manifest Październikowy 1905 Mikołaj IIAmnestia więźniów politycznychWolność zrzeszaniaPowszechne prawo wyborczeZwoływanie Dumy Państwowej (parlament)Zakończyło to strajki i było początkiem reform i liberalizacji kraju Piłsudski i Dmowski w Japonii Podczas wojny Rosyjsko-Japońskiej KP popierało JaponięJP chce oddziały Polskie przy japońskich RD przeciwdziała insurekcyjnym planom, popiera jedynie polsko-japońską współpracę w wywiadzie i dywersjach Organizacja Bojowa PPS Chroni działalność PPSJP szef wydziału bojowegoPozyskiwanie pieniędzy Wyroki śmierciOchrona demonstracji Reakcja stołypinowska rządy silnej ręki, represje policyjno-sądowe, wycofanie demokratycznych reform, rozwiązanie Dumy Państwowej, nowa ordynacja wyborcza (ogranicza prawa najuboższych) Skutki rewolucji Zgoda na niepaństwowe szkoły z polskim Ukaz tolerancyjny - koniec dyskryminacji wyznania rzymskokatolickiego i unickiego 2 nurty polskiej historiografii Szkoła krakowska - przyczynà upadku RP są wady ustrojowe i sarmacka mentalnośćSzkoła warszawska - Polacy mają sami reformować, gdyby nie rozbiory to nie byłoby nowoczesnego ustroju i odbudowanej pozycji Stańczycy Konserwatyści krakowscyKonieczność zerwania z tradycją szlachecko-sarmacką i trójlojalizmem„Przegląd Polski” manifest programowy Powstania źródłem nieszczęść Trójlojalizm Postawa społeczeństwa po upadku powstania styczniowego. Wyrzeczenie się dążeń do odbudowy państwa za cenę ekonomicznych i kulturalnych ustępstw ze strony trzech zaborców. O Jan Matejko - jaka to epoka ? Pozytywizm

Herbert Spencer w 1858 roku postanowił ogłosićedycja eseju. Pierwszy numer, który publikuje w 1860 roku. W latach 1860-1863 nadeszły "Podstawowe zasady". Jednak ze względu na trudności finansowe publikacja prawie nie postępowała. Trudności materialne. Spencer cierpi potrzebę i stratę, jest na krawędziubóstwo. Zjednoczone w drugiej połowie XIX wieku – dualizm społeczno-ekonomiczny Stanów Zjednoczonych – problem niewolnictwa – wybuch wojny domowej – wojna secesyjna – skutki wojny secesyjnej – USA w drugiej połowie XIX wieku – wyjaśnia znaczenie terminów: secesja, Unia, Konfederacja, wojna totalna, izolacjonizm – zna daty: wojny secesyjnej (1861– 1865 r.) – identyfikuje postać Abrahama Lincolna – omawia różnice w podejściu do koncepcji ustrojowej między Północą a Południem – wyjaśnia, dlaczego wojnę secesyjną można uznać za wojnę totalną. – wyjaśnia znaczenie terminów: abolicjo-nizm, eksterminacja – zna daty: wybrania Abrahama Lincolna na prezydenta (1860 r.), ogłoszenia secesji przez Karolinę Południową (XII 1860 r.), ataku na Fort Sumter (12 IV 1861 r.), ogłosze-nia Proklamacji emancypacyjnej (IX 1862 r.), zniesienia niewolnictwa (1863 r.), bitwy pod Gettysburgiem (1-3 VII 1863 r.), zabój-stwa prezydenta Lincolna (14 IV 1865 r.) – identyfikuje postacie: Roberta F. Lee, Ulyssesa S. Granta – wyjaśnia znaczenie terminów: osadnictwo farmerskie, planta-cja, jankesi, Ku-Klux-Klan – zna daty: powstania Johna Browna (1859 r.), I bitwy nad Bull Run (VII 1861 r.), bitwy nad Antietam (IX 1862 r.), zdobycia Nowego Orleanu (V 1862 r.), uchwalenia Ustawy o osadnic-twie (V 1862 r.), podpisania aktu bezwarunkowej ka-pitulacji w Appomattox (9 IV 1865 r.) – identyfikuje postacie: Johna Browna, Jeffersona Davisa, Williama T. – zna daty: kompromisu Missouri (1820 r.), sprawy Dreda Scotta (1847 r.), bitew pod Fredericksburgiem i Chancellorsville (1862 r.), zdobycia Vicksburga (1863 r.) – identyfikuje postacie: Dreda Scotta, Philipa Sheridana – porównuje armie stron walczących w wojnie secesyjnej – przedstawia wpływ wybitnych dowódców wojskowych na losy wojny secesyjnej – wymienia czynniki, które zadecydowały o porażce wojsk Konfederacji w starciu z Unią. – ocenia sposób rozwiązania problemu niewolnictwa w czasie wojny secesyjnej i jego społeczne skutki. – przedstawia różnice w rozwoju gospodarczym i społecznym USA – omawia skutki wojny secesyjnej – wymienia czynniki umożliwiające stały wzrost wartości produkcji gospodarczej USA. Shermana – wyjaśnia, na czym polegał dualizm w rozwoju społeczno-ekonomicznym Stanów Zjednoczonych – charakteryzuje problem niewolnictwa w USA przed wybuchem wojny secesyjnej – przedstawia okoliczności wybuchu wojny secesyjnej – omawia przebieg działań zbrojnych w czasie wojny secesyjnej – przedstawia rozwój gospodarczy USA po wojnie secesyjnej. 2. Zjednoczenie Włoch – różne koncepcje zjednoczenia Włoch – polityka Camillo Cavoura wobec Francji – wyjaśnia znaczenie terminu: Czerwony Krzyż – zna daty: „wyprawy tysiąca” (V 1860 r.), wojny z – wyjaśnia znaczenie terminów: risorgimento, „wyprawa tysiąca” – zna daty: bitew pod Magentą i – wyjaśnia znaczenie terminu: „czerwone koszule” – zna daty: rozejmu w Villafranca di Verona (1859 r.), – wyjaśnia znaczenie terminu: bersalierzy – zna daty: zamachu terrorystycznego na Napoleona III (1858 r.), układu francuski-– przedstawia i ocenia sytuację Państwa Kościelnego w kontekście powstania Królestwa Włoch. – polityka zagraniczna II Cesarstwa Francuskiego – wojna z Austrią – zjednoczenie kraju – powstanie Królestwa Włoch Austrią (1866 r.), zjednoczenia Włoch (1871 r.) – identyfikuje postacie: Giuseppe Garibaldiego, Wiktora Emanuela II, Camillo Cavoura – wymienia etapy jednoczenia Włoch. Solferino (VI 1859 r. ), powstania Czerwonego Krzyża (1863 r.), bitwy pod Custozzą (VI 1866 r.) – identyfikuje postacie: Giuseppe Mazziniego, Napoleona III – przedstawia oko-liczności powstania Czerwonego Krzyża – opisuje etapy jednoczenia Włoch – wymienia główne wydarzenia polityczne w Europie, które wpłynęły na zjednoczenie Włoch. plebiscytu w środkowych Włoszech (1860 r.), zajęcia Królestwa Obojga Sycylii przez Garibaldiego (X 1860), koronacji Wiktora Emanuela II na króla Włoch (III 1861 r.), pokoju w Wiedniu (1866 r.), przyłączenia Rzymu do Królestwa Włoch (1870 r.) – identyfikuje postacie: Jeana-Henri’ego Dunanta, Franciszka Józefa I, Piusa IX – wskazuje na mapie etapy jednoczenia Włoch – przedstawia różne koncepcje jednoczenia Włoch – opisuje stosunki Królestwa Sardynii z Francją i ich wpływ na proces jednoczenia Włoch sardyńskiego w Plombières-les-Bains (1858 r.), interwencji francuskiej w Meksyku (1861-1863 r.), ultimatum au-striackiego wobec Królestwa Sardynii (1859 r.) – charakteryzuje politykę zagraniczną Francji za czasów II Cesarstwa i jej skutki – omawia różnice w rozwoju gospodarczym Włoch. – przedstawia przebieg i skutki wojny Królestwa Sardynii z Austrią – wyjaśnia, dlaczego Pius IX ogłosił się „więźniem Watykanu” – omawia politykę Włoch po zjednoczeniu. 3. Zjednoczenie Niemiec i powstanie Austro-Węgier – koncepcje zjed-noczenia Niemiec – wojny z Danią i Austrią – wojna francusko-pruska – powstanie II Rzeszy – powstanie dualistycznej monarchii austro-węgierskiej – zna daty: wojny prusko-duńskiej (1864 r.), wojny prusko-austriackiej (1866 r.), wojny francusko-pruskiej (1870-1871 r.), proklamowania II Rzeszy Niemieckiej (18 I 1871 r.) – identyfikuje postać: Ottona von Bismarcka – przedstawia rolę Prus w jednoczeniu państw niemieckich – wyjaśnia, jakie znaczenie dla Europy miało powstanie – wyjaśnia znaczenie terminów: Związek Północnoniemiecki, „żelazny kanclerz” – zna daty: objęcia stanowiska premiera rządu pruskiego przez O. von Bismarcka (1862 r.), bitwy pod Sadową (VII 1866 r.), utworzenia Związku Pónocnoniemieckie-go (1867 r.), bitwy pod Sedanem (IX 1870 r.), zdobycia Metzu (X 1870 r.), pokoju we Frankfurcie nad – wyjaśnia znaczenie terminu: depesza emska – zna daty: układu prusko-francuskiego (1865 r.), sojuszu prusko-sardyńskiego (1866 r.), pokoju w Pradze (VIII 1866 r.), nadania konstytucji części austriackiej monarchii habsburskiej (1867 r.) – identyfikuje postacie: Helmutha von Moltke, Agenora Romualda – zna daty: podpisania rozejmu w wojnie francusko-pruskiej (I 1871 r.), ery Bacha (1849– 1859 r.), dyplomu październikowego (1860 r.), patentu ludowego (1861 r.) – identyfikuje postacie: Leopolda Hohenzollerna, Aleksandra von Bacha, Gyuly Andrássy’ego – wyjaśnia, na czym polegała przewaga armii pruskiej nad wojskami innych – ocenia politykę O. von Bismarcka i jego wpływ na stosunki międzynarodowe. cesarstwa niemieckiego. Menem (V 1871 r.), powstania duali-stycznej monarchii austro-węgierskiej (1867 r.) – identyfikuje posta-cie: Wilhelma I Hohenzollerna, Franciszka Józefa I, Napoleona III – charakteryzuje politykę Ottona von Bismarcka – wyjaśnia, na czym polegał pruski militaryzm – przedstawia okoliczności proklamowania II Rzeszy Niemieckiej. Gołuchowskiego – wskazuje na mapie etapy jednoczenia Niemiec – omawia koncepcje jednoczenia Niemiec – przedstawia przyczyny, przebieg i skutki wojny prusko-duńskiej – przedstawia przyczyny, przebieg i skutki wojny prusko-austriackiej – omawia przyczyny, przebieg i skutki wojny francusko-pruskiej – przedstawia przyczyny i skutki powstania dualistycznej monarchii austro-węgierskiej. krajów europejskich – omawia strukturę narodowościową Austro-Węgier. 4. Kolonializm – nowa fala kolonializmu – kolonizacja Afryki – konflikty kolonialne w Afryce – wyjaśnia znaczenie terminów: kolonializm, Pax Britannica – zna czas dominacji Pax Britannica – wyjaśnia znaczenie terminu: dominium – zna daty: powstania sipajów (1857–1859 r.), I wojny opiumowej – wyjaśnia znaczenie terminów: mahdi, Burowie – zna daty: przekształcenia Egiptu w protektorat – zna daty: bitwy pod Aduą (1896 r.), bitwy pod Isandlwa-ną (1878 r.), rozwią-zania Kompanii Wschodnioindyjskiej – ocenia politykę kolonialna Wielkiej Brytanii. – posiadłości europejskie w Azji – potęga imperium brytyjskiego – walki o wpływy w Chinach – światowe szlaki handlowe (1856–1914 r.) – identyfikuje postać Wiktorii I – omawia przyczyny ekspansji kolonialnej mocarstw europejskich w XIX w. – wyjaśnia, dlaczego Wielką Brytanię na-zywano „imperium, nad którym nie zachodzi słońce”. (1839–1842 r.), powstania tajpingów (1851–1864 r.), II wojny opiumowej (1856-1860 r.), budowy Kanału Sueskiego (1859– 1869 r.) – identyfikuje postacie: Cecila Johna Rhodesa, Ferdinanda de Lessepsa – wymienia przyczyny kolonizacji Afryki – omawia walkę państw europejskich o wpływy w Chinach – wyjaśnia, jakie znaczenie miała budowa kanałów łączących morza i oceany. brytyjski (1882 r.), rozpoczęcia podboju Algierii przez Francję (1830 r.), zajęcia Tunezji przez Francuzów (1881 r.), powstania Mahdiego w Sudanie (1881– 1898 r.), traktatu w Nankinie (1842 r.), budowy Kanału Kilońskiego (1887–1895 r.), budowy Kanału Panamskiego (1881– 1914 r.), uzyskania statusu dominium przez Kanadę (1867 r.) i Australię (1901 r.) – identyfikuje postacie: Henry’ego Mortona Stanleya, Davida Livingstone’a, Muhammada Ahmada (Mahdiego) – wskazuje na mapie posiadłości kolonialne państw (1858 r.) – przedstawia przykłady walki mieszkańców Afryki z Europejskimi kolonizatorami – tłumaczy, dlaczego niektóre zamorskie kraje takie jak Kanada i Australia uzyskały status dominium – wyjaśnia, dlaczego Brytyjczycy nie chcieli pogodzić się z istnieniem niezależnych republik burskich – uzasadnia, dlaczego działania europejskich mocarstw w Azji różniły się od ich postępowania w koloniach afrykańskich. europejskich w XIX w. – omawia proces kolonizacji Afryki – przedstawia proces kolonizacji Azji – opisuje strategię, jaka przyświecała Brytyjczykom przy zajmowaniu kolejnych kolonii – wymienia przyczyny wybuchu w Indiach powstania przeciwko Brytyjczykom w 1857 r. – opisuje etapy powstawania brytyjskiego imperium kolonialnego. 5. Nowy podział polityczny świata – Europa pod ko-niec XIX w. – wojna rosyjsko-turecka – kongres berliński – Stany Zjednoczo-ne na przełomie – wyjaśnia znaczenie terminów: militaryzm, polityka otwartych drzwi – zna daty: kongresu berlińskiego (VI–VII 1878 r.), wojny – wyjaśnia znaczenie terminów: „sojusz trzech cesarzy”, szogun, epoka Meiji, obóz koncentracyjny – zna daty: „sojuszu trzech cesarzy” – wyjaśnia znaczenie terminu: dyplomacja dolarowa – zna daty: wojny rosyjsko-tureckiej (1877–1878 r.), pokoju w San – wyjaśnia znaczenie terminu: nawalizm – zna daty: antytureckiego powstania w Hercegowinie (1875 r.), Bułgarii, Serbii i – ocenia wpływ kongresu berlińskiego na ład międzynarodowy – ocenia politykę Brytyjczyków wobec Burów. wieków – Japonia – mocarstwo azjatyckie – wojny burskie – wojna rosyjsko-japońska rosyjsko-japońskiej (1904–1905 r.) – identyfikuje postacie: Wiktorii I, Mikołaja II – przedstawia polityczną rolę państw europejskich pod koniec XIX w. – wymienia konsekwencje rywalizacji mocarstw na Dalekim Wschodzie. (1873 r.), epoki Meiji (1868–1912 r.), I wojny burskiej (1880–1881 r.), II wojny burskiej (1899–1902 r.), powstania bokserów w Chinach (1899– 1901 r.) – identyfikuje postacie: Aleksandra II, Ottona von Bismarcka, Mutsuhito, Cecila Johna Rhodesa – wskazuje na mapie kierunki ekspansji Japonii – omawia przyczyny i skutki modernizacji Japonii w II połowie XIX w. – przedstawia przyczyny i skutki wojen burskich – omawia przyczyny i skutki powstania bokserów w Chinach – przedstawia przyczyny i skutki Stefano (III 1878 r.), uzupełnienia doktryny Monroe’a (1904 r.), powstania Związku Afryki Południowej (1910 r.), bitwy pod Mukdenem (II–III 1905 r.), bitwy pod Cuszimą (V 1905 r.), traktatu pokojowego w Portsmouth (IX 1905 r.), aneksji Korei przez Japonię (1910 r.) – identyfikuje postacie: Benjamina Disraeliego, Theodora Roosevelta, Paula Krugera – wskazuje na mapie tereny będące strefą wpływów brytyjskich na Dalekim Wschodzie – omawia politykę zagraniczna Stanów Zjednoczonych w II połowie XIX w. Czarnogórze (1876 r.), tajnej konwencji Rosji i Austro-Węgier (1877 r.),oblężenia Plewny (1878 r.), bitwy pod Płowdiwem (I 1878 r.), wojny amerykańsko-hiszpańskiej (1898 r.), konferencji pokojowej w Paryżu (1898 r.), sojuszu brytyjsko-japońskiego (1902 r.), zdobycia Port Artur (I 1905 r.) – identyfikuje postać Alfreda Thayera Mahana – omawia przyczyny, przebieg i skutki wojny rosyjsko-tureckiej w latach 1877–1878 r. – wyjaśnia, czym różniły się decyzje kongresu berlińskiego od tych, które zapadły w wojny rosyjsko-japońskiej. – wyjaśnia, na czym polegała polityka dolarowa USA – wyjaśnia, jakie były skutki przełamania przez Amerykanów izolacji Japonii – przedstawia prze-bieg wojny rosyjsko-japońskiej – charakteryzuje politykę nowych mocarstw światowych – Stanów Zjednoczonych i Japonii. 1815 r. w Wiedniu – wyjaśnia, jaki wpływ na politykę międzynarodową miał konflikt między Koroną Brytyjską a Burami w Afryce. 6. Epoka węgla i stali – przemiany w rolnictwie – rozwój nauk przyrodniczych – rozwój przemysłu – zmiany w transporcie i komunikacji – era elektryczności – rozwój telekomunikacji – stare i nowe – wyjaśnia znaczenie terminów: płodozmian, asymilacja – zna daty: ogłoszenia teorii doboru naturalnego i ewolucyjnej genezy gatunków (1859 r.), skonstruowania telefonu (1876 r.), udoskonalenia żarówki (1880 r.) – wyjaśnia znaczenie terminów: melioracja, teoria ewolucji – zna daty: skonstruowania lampy naftowej (1853 r.), opracowania układu okresowego pierwiastków (1869 r.), skonstruowania turbiny parowej – wyjaśnia znaczenie terminu: melting pot – zna daty: odkrycia promieniotwórczości (1896 r.), odkrycia polonu i radu (1898 r.), uruchomienia pierwszej elektrowni miejskiej w Nowym Jorku (1882 r.), opatentowania radiostacji (1896 r.), pierwszej publicznej – zna daty: odkrycia J. Daltona (1808 r.), teorii elektromagnetyzmu (1820 r.), odkrycia praw oporu elektrycznego (1826 r.), wynalezienia aluminium (1827 r.) – identyfikuje postacie: Jönsa Jacoba Berzeliusa, Humphry’a – ocenia wpływ przemian cywilizacyjnych XIX w. na standard życia społeczeństwa europejskiego. potęgi gospodarcze – migracje – identyfikuje postacie: Charlesa Darwina, Marii Skłodowskiej-Curie, Thomasa Edisona, Grahama Bella, Alfreda Nobla – wyjaśnia, jakie znaczenie miała teoria ewolucji ogłoszona przez Ch. Darwina – wyjaśnia, dlaczego wiek XIX określa się mianem „wieku węgla i stali”. (1884 r.), wynalezienia czterosuwowego silnika spalinowego (1876 r.), pierwszego udanego lotu samo-lotem (1903 r.), ustanowienia Nagrody Nobla (1901 r.) – identyfikuje postacie: Dymitra Mendelejewa, Ignacego Łukasiewicz, Gottlieba Daimlera, Karla Benza, Rudolfa Diesla, Wilbura i Orville’a Wrightów, Guglielma Marconiego – przedstawia założenia teorii ewolucji Ch. Darwina – wymienia cechy charakterystyczne ery elektryczności – wyjaśnia, jakie znaczenie miał rozwój transmisji radiowej (1909 r.), opatentowania dynamitu (1867 r.) – identyfikuje postacie: Karola Olszewskiego, Zygmunta Wróblewskiego, Johna Daltona, Georga Ohma, Michaela Faradaya, Antoine'a Henriego Becquerela, Wernera von Siemensa – wskazuje na mapie główne kierunki migracji Europejczyków na przełomie XIX i XX w. – omawia przemiany w rolnictwie w II połowie XIX w. – wymienia najważ-niejsze wynalazki w dziedzinie chemii, fizyki i nauk biologicznych Davy’ego, Pierre’a Curie, Hansa Christiana Orsteda, Rudolfa Virchowa, Charlesa Parsonsa, Étienne’a Lenoira, Nikolausa Otto – przedstawia przyczyny nierównomiernego rozwoju rolnictwa w II połowie XIX w. – omawia przemiany w dziedzinie produkcji stali i surówki żelaza – omawia przemiany w przemyśle chemicznym. telekomunikacji – wymienia państwa, które pełniły rolę potęg gospodarczych w II połowie XIX w. – przedstawia przyczyny coraz większej popularności nowych środków transportu na początku XX w. – omawia zmiany w transporcie i komunikacji – charakteryzuje zjawisko migracji w II połowie XIX w. 7. Przemiany ustrojowe i nowe ideologie – upowszechnienie się systemów demokratycznych – rozwój partii politycznych i podział ideologiczny systemów partyjnych – anarchiści i syndykaliści – I Międzynaro-dówka – Komuna Paryska – socjaldemokracja i komunizm – chrześcijańska – wyjaśnia znaczenie terminów: demokratyzacja, partia polityczna, komunizm, pluralizm, nacjonalizacja, nacjonalizm, antysemityzm – identyfikuje postać Karola Marksa – wyjaśnia, na czym polegała demokratyzacja życia politycznego – przedstawia okoliczności – wyjaśnia znaczenie terminów: anarchizm, proletariusze, laicyzacja, socjaldemokracja, bolszewicy, społeczna nauka Kościoła, chadecja, syjonizm, szowinizm – zna daty: wprowadzenia powszechnego prawa dla mężczyzn we Francji (1848 r.), uzyskania praw wyborczych przez – wyjaśnia znaczenie terminów: wigowie, torysi, syndykalizm, komunardzi, rewizjonizm, reformizm, mienszewicy – zna daty: założenia I Międzynarodówki (1864 r.), szturmu wersalczyków na Paryż (V 1871 r.), I Światowego Kongresu Syjonistycznego (1897 r.) – wyjaśnia znaczenie terminu: darwinizm społeczny – zna daty: powstania Partii Pracy (1900 r.), powołania Komitetu Centralnego Gwardii Narodowej (III 1871 r.), wyborów do Komuny Paryża (III 1871 r.) – identyfikuje postacie: Fernanda Pelloutiera, Louisa Adolphe,a Thiersa, Floriana – ocenia wpływ nowych ruchów i partii politycznych na proces demokratyzacji państw europejskich. demokracja – nacjonalizm – syjonizm narodzin i skutki nacjonalizmu. kobiety w Nowej Zelandii (1893 r.), Komuny Paryskiej (III–V 1871 r.), utworzenia II Międzynarodówki (1889 r.), ogłoszenia encykliki Rerum novarum przez Leona XIII (1891 r.) – identyfikuje postacie: Michaiła Bakunina, Piotra Kropotkina, Eduarda Bernsteina, Leona XIII, – omawia kierunki rozwoju partii politycznych w Europie – wyjaśnia, jakie możliwości dawało robotnikom powstanie partii socjalistycznych – przedstawia narodziny i założenia programowe chrześcijańskiej demokracji – identyfikuje posta-cie: Georgesa Sorela, Jeana Blanca, Louisa Blanqui, Pierre’a Proudhona, Jarosława Dąbrowskiego, Walerego Wróblewskiego, Theodora Herzla – przedstawia systemy wyborcze w państwach europejskich – opisuje system partyjny Wielkiej Brytanii – przedstawia założenia programowe anarchistów, syndykalistów, socjalistów i socjaldemokratów – omawia okoliczno-ści zwołania I i II Międzynarodówki – przedstawia przebieg Komuny Paryskiej Trawińskiego, Karla Kautsky‘ego, Alexandre’a Mille-randa, Lwa Martowa – wyjaśnia, dlaczego działania anarchistów cieszyły się uznaniem rewolucjonistów – tłumaczy, dlaczego Polacy chętnie wstępowali w szeregi rewolucjonistów – wyjaśnia, dlaczego Leona XIII nazywano „papieżem robotników”. – przedstawia okoliczności wybuchu i skutki Komuny Paryskiej. – omawia przyczyny i skutki rozłamu w ruchu socjalistycznym w II połowie XIX w. – omawia przyczyny powstania ruchu syjonistycznego. 8. Piękna epoka – rozwój cywilizacyjny i zmiany w życiu codziennym – zmiany w miastach – rozwój medycyny i higieny – emancypacja kobiet – upowszechnienie oświaty – rozwój czytelnictwa i literatury – malarstwo i architektura przełomu wieków – kultura masowa i upowszechnienie sportu – wyjaśnia znaczenie terminów: emancypacja, realizm, naturalizm, impresjonizm, symbolizm, secesja, kultura masowa – identyfikuje posta-cie: Ludwika Pasteura, Wilhelma Röntgena, Fryderyka Nietzschego, Honoré de Balzaca, Aleksandra Dumasa, Juliusza Verne’a, Claude’a Moneta, Vincenta van Gogha – wymienia zmiany wprowadzane w miastach na przełomie XIX i XX w., które wpłynęły – wyjaśnia znaczenie terminów: sufrażystki, eklektyzm – zna daty: wynalezienia lampy rentgenowskiej (1895 r.), skonstruowania kinematografu (1895 r.) Mpgg. 189 371 377 183 84 87 372 413 280

świat w latach 1860 1914